سنگ کیسه صفرا
۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
کیسه صفرا یک اندام کوچک تحت کبد است. وظیفه این اندام کمک به گوارش چربی‌ها است. با اینکه کیسه صفرا یک اندام حیاتی به حساب نمی‌آید، اما همچنان نیاز به مراقبت دارد. بزرگترین اختلالی که برای کیسه صفرا پیش می‌آید سنگ کیسه صفرا است.
نقش تغذیه و رژیم غذایی در پیشگیری و کنترل سنگ کیسه فرا خیلی پیچیده نیست. در ادامه تغذیه و رژیم درمانی در پیشگیری و درمان سنگ کیسه صفرا را توضیح می‌دهم.
سنگ کیسه صفرا
کیسه صفرا خود ترکیب مهمی نمی‌سازد؛ عمدتا وظیفه این اندام ذخیره صفرا ساخته شده در کبد، است.
بیشتر افرادی که به سنگ کیسه صفرا دچار می‌شوند هیچوقت متوجه آن نمی‌شوند. در واقع بیشتر مواقع سنگ صفرا اصلا نیازی به درمان ندارد.
با این حال در بعضی افراد سنگ کیسه صفرا باعث ایجاد مشکلات شدیدتری می‌شود. انسداد مجاری صفرا یکی از این مشکلات است.
جالب است بدانید مهمترین عارضه گوارشی که منجر به بستری در بیمارستان می‌شود همین سنگ کیسه صفرا است.
چه کسانی دچار سنگ کیسه صفرا می‌شوند؟
سنگ کیسه صفرا ممکن است در همه افراد بوجود آید. اما بعضی افراد ریسک ابتلای بالاتری دارند:
- ریسک ابتلا در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.
- بارداری، مصرف قرص ضد بارداری و هورمون درمانی در خانم‌ها ریسک این اختلال را افزایش می‌دهد.
- با افزایش سن احتمال سنگ صفرا افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کیسه صفرا نیز شانس ابتلا را افزایش می‌دهد.
تغذیه و سنگ کیسه صفرا
همانطور که ذکر شد ارتباط رژیم غذایی و سنگ کیسه صفرا خیلی پیچیده نیست و تنها دانستن چند نکته کفایت می‌کند.
تغذیه سالم
به طور کلی داشتن یک رژیم غذایی سالم و سرشار از فیبر ریسک ابتلا را به شدت کاهش می‌دهد.
در تحقیقات مشخص شده است فیبر غذا یکی از مهمترین عوامل مرتبط با سنگ صفرا فیبر است. پس مصرف کافی منابع فیبر احتمال تشکیل را کاهش می‌دهد.
فیبر در منابع مختلفی وجود دارد. سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل مهمترین منبع فیبر هستند.
سنگ کیسه صفرا و چاقی
اضافه وزن و چاقی ریسک ابتلا به سنگ صفرا را مخصوصا در خانم‌ها افزایش می‌دهد.
با این حال اصلا توصیه نمی‌کنیم که به سرعت وزنتان را کاهش دهید. زیرا یکی از مهمترین علل سنگ کیسه صفرا رژیم‌های کم کالری و کاهش وزن سریع است. بنابراین کاهش وزن باید اصولی و آهسته باشد.
سنگ کیسه صفرا و جراحی باریاتریک
در تحقیقات مشخص شده است یک سوم افرادی که تحت جراحی باریاتریک قرار می‌گیرند، طی ۶ ماه اول بعد از جراحی دچار سنگ کیسه صفرا می‌شوند.
البته همانطور که ذکر شد بیشتر این افراد اصلا متوجه این مشکل نمی‌شوند.
پزشک ممکن است برای پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا بعد از جراحی دارویی به نام اورسودزوکسی کولیک اسید تجویز کند. این دارو با نام‌های تجاری مختلف در ایران وجود دارد. اما تجویز آن بر عهده پزشک است و حتما باید با تشخیص متخصص مصرف شود.
علاوه بر آن بهتر است بعد از جراحی باریاتریک مصرف گوشت قرمز و روغن‌های حیوانی را کاهش دهید. مصرف سبزیجات و ماهی سبب کاهش ریسک تشکیل سنگ بعد از جراحی می‌شود.
رژیم درمانی در صورت ابتلا
واقعیت این است که با تغذیه نمی‌توان سنگ کیسه صفرا را درمان کرد. اما با با کاهش مصرف چربی اشباع می‌توان از شدت علائم کاست. به این منظور از ترکیبات زیر کمتر استفاده کنید:
- غذاهای سرخ شده
- مواد غذایی فراوری شده مثل سوسیس و کالباس
- لبنیات پرچرب
- گوشت قرمز
علاوه بر آن، به طور کلی مصرف غذاهای کم چرب می‌تواند به شما کمک کند. وقتی شما چربی مصرف می‌کنید، کیسه صفرا ترکیبات درون خود را به داخل روده وارد می‌کند. این ترکیبات به هضم چربی‌ها کمک می‌کند.
حال اگر شما دارای سنگ صفرا باشید، کیسه صفرا به خوبی نمی‌تواند ترکیبات داخل خود را تخلیه کند و تحت فشار قرار می‌گیرد. این کار باعث تشدید علائم مثل درد می‌شود. بنابراین با کاهش چربی غذای خود کیسه صفرا را کمتر تحت فشار قرار می‌دهید.
