درمان کبد چرب؛ روش‌های علمی و اثبات شده.
۳۰ مرداد ۱۴۰۱
برای درک روش‌های درمان کبد چرب، ابتدا باید ببینیم کبد چرب چیست. کبد چرب شامل ۲ گروه از بیماری‌های کبدی می‌شود که در آن میزان زیادی چربی در کبد تجمع می‌یابد. این ۲ گروه شامل کبد چرب الکلی و کبد چرب غیر الکلی است. از آنجایی که علت و پیشگیری کبد چرب الکلی واضح است، صرفا در مورد کبد چرب غیر الکلی صحبت می‌کنیم.
در حال حاضر هیچ داروی اختصاصی، چه گیاهی چه شیمییایی، برای درمان کبد چرب وجود ندارد. بنابراین درمان کبد چرب صرفا از طریق تغییر سبک زندگی امکان پذیر است.
در این میان فعالیت بدنی و رژیم غذایی بیشترین تاثیر را در پیشگیری و درمان کبد چرب داراست. بنابراین در این مقاله عمدتا به مداخلات تغذیه‌ای موثر بر کبد چرب اشاره می‌کنیم.
اگر می‌خواهید در مورد کبد چرب بیشتر بدانید این مطلب را بخوانید.
همچنین برای آشنایی با دوره رژیم درمانی اختصاصی این صفحه را ببینید.
درمان کبد چرب
همانطور که گفتیم درمان اصلی کبد چرب از طریق اصلاح سبک زندگی بخصوص رژیم غذایی است.
همچنین در نظر داشته باشید که کبد مرکز اصلی متابولیسم بسیاری از داروها و ترکیبات شیمییایی است. بنابراین در صورت ابتلا به کبد چرب اصلا بدون مشورت پزشک یا متخصص تغذیه هیچ گونه داروی گیاهی یا شیمییایی مصرف نکنید.
در ادامه مهمترین راه‌های درمان کبد چرب را توصیح می‌دهیم.
کاهش وزن
برای افرادی که مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند، مهمترین و اولین درمان کاهش وزن است.
برای اینکه از میزان چربی کبد کاسته شود، حداقل ۳ تا ۵٪ درصد کاهش وزن نیاز است.
همچنین همانطور که قبلا گفتیم کبد چرب خود سبب التهاب و آسیب به کبد می‌شود. برای بهبود این وضعیت نیز حداقل ۷ تا ۱۰٪ کاهش وزن باید انجام شود.
روش کاهش وزن در کبد چرب
یادتان باشد در فرایند کاهش وزن، کبد یکی از اندام‌هایی است که به شدت درگیر می‌شود. بنابراین اگر کاهش وزن اصولی نباشد به کبد آسیب بیشتری وارد می‌شود.
منظور از کاهش وزن اصولی این است که این فرایند باید آهسته صورت گیرد. کاهش وزن بیشتر از ۴ کیلو گرم در ماه اصلا توصیه نمی‌شود.
نقش اصلی متخصص تفذیه در درمان کبد چرب نیز همین است؛ یعنی تنظیم برنامه غذایی و کنترل و ارزیابی درمانجو به منظور اطمینان از فرایند کاهش وزن.
مصرف قند و شکر در کبد چرب
شاید تصور کنید کبد چرب به دلیل مصرف بالای چربی اتفاق می‌افتد؛ اما اینگونه نیست. مصرف بالای قند و شکر یکی از اصلی‌ترین علل ایجاد تجمع چربی در کبد است.
حتی اگر شما دچار اضافه وزن و چاقی نباشید نیز مصرف بالای قند شما را معرض ابتلا به کبد چرب قرار می‌دهد.
اما منظور از میزان زیاد دقیقا یعنی چی؟ برای یک فرد بزرگسال به طور معمول توصیه می‌شود بیشتر از ۵٪ انرژی روزانه‌اش را از قند و شکر دریافت نکند. این مقدار عموما معادل ۲۵ گرم است.
یادتان باشد این موضوع در مورد عسل نیز صادق است. با اینکه عسل به نسبت قند و شکر گزینه بهتری است، اما مصرف زیاد آن همان اثر مخرب را بر کبد می‌گذارد.
مصرف چربی‌های سالم
نوع چربی که مصرف می‌کنید به اندازه نوع آن اهمیت دارد. چربی‌ها را می‌توان به دو دسته اشباع و غیراشباع تقسیم کرد.
چربی اشباع عموما در چربی‌ها و روغن‌های حیوانی وجود دارد. مصرف بالای چربی‌های اشباع سبب تجمع بیشتر چربی در کبد می‌شود. پس بهتر است از این منابع کمتر استفاده کنیم.
به این منظور باید منابع اصلی چربی اشباع را بشناسید و تا جای ممکن آن‌ها را مصرف نکنید.
منابع اصلی چربی اشباع
ترکیبات زیادی هستند که چربی اشباع دارند، اما شما باید تنها منابعی که چربی اشباع زیادی دارند را بشناسید.
گوشت قرمز
پوست مرغ
لبنیات پرچرب
زرده تخم مرغ
روغن حیوانی
لازم نیست مصرف این مواد را به کل حذف کنید، تنها کمتر مصرف کنید.
چربی ترانس
گروه دیگری از چربی‌ها وجود دارند که به چربی ترانس معروفند. در مورد چربی‌های اشباع گفتیم تنها مقدار کمتری مصرف شود. اما در مورد چربی ترانس اینگونه نیست و شما باید تا جای ممکن آن‌ها را از غذای خود حذف کنید.
به طور طبیعی چرب ترانس تنها به مقدار کمی در گوشت و لبنیات وجود دارد. البته مقدار این اسید چرب ترانس کم است و نگرانی در مورد آن وجود ندارد.
نگرانی اصلی در مورد مواد غذایی فراوری شده است. در این ترکیبات چربی ترانس به طور مصنوعی و توسط فرایندهای مواد غذایی شکل می‌گیرد. این نوع چربی بدترین نوع چربی است.
طبق قانون همه کارخانه‌های مواد غذایی باید میزان چربی ترانس محصولاتشان را بر روی محصولاتشان بنویسند.
بنابراین قبل از مصرف مواد غذایی همچون کیک و بیسکویت و … حتما برچسب آن را مطالعه کنید.
مصرف قهوه در کبد چرب
در مطالعات بسیاری مشخص شده است که مصرف قهوه باعث کاهش التهاب موجود در کبد چرب می‌شود.
اگر یادتان باشد در ابتدا گفتیم که دلیل اصلی آسیب به کبد در کبد چرب، التهاب است. بنابراین هر ترکیبی که التهاب را کاهش دهد مفید است.
اما در مورد قهوه تنها یک نگرانی وجود دارد؛ اکثر مردم قهوه را با شکر زیاد می‌خورند. یادتان باشد که شکر خود یکی از عوامل اصلی کبد چرب است.
بنابراین بهتر است قهوه‌تان بدون هیچ گونه افزودنی باشد.
دریافت امگا-۳
گروه دیگری از چربی‌ها امگا-۳ نامیده می‌شوند. برعکس اسید چرب ترانس، اسید چرب امگا-۳ یکی از بهترین و سالم‌ترین انواع چربی است.
دریافت کافی اسید چرب امگا-۳ سبب بهبود التهاب کبد چرب و همچنین بهبود کلی چربی خون می‌شود.
منابع اسید چرب امگا-۳
بهترین منبع اسید چرب امگا-۳ غذاهای دریایی مثل ماهی‌ها است. در این میان ماهی‌های چرب مثل سالمون بالاترین میزان اسید چرب امگا-۳ را دارند.
برای دریافت کافی اسید چرب امگا-۳ توصیه می‌شود در هفته ۲ وعده ماهی مصرف شود.
البته امگا-۳ در منابع گیاهی هم وجود دارند. اما کیفیت آن‌ها مانند ماهی‌ها نیست. با این حال اگر به مقدار کافی ماهی دریافت نمی‌کنید می‌توانید از منابع گیاهی امگا-۳ استفاده کنید.
بهترین منابع امگا-۳ گیاهی:
گردو
دانه چیا
تخم کدو
بذر کتان
علاوه بر این موارد می‌توانید با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه خود از مکمل امگا-۳ نیز استفاده کنید.
کبد چرب و رژیم مدیترانه‌ای
رژیم مدیترانه‌ای شامل تمامی فاکتورهای مفید در کبد چرب است؛ میزان گوشت قرمز کم است، میوه و سبزیجات به وفور دارد، میزان اسید چرب اشباع آن کم است و دریافت قند و شکر در آن به شدت پایین است.
پس اگر می‌خواهید مبتلا به کبد چرب نشوید و یا کبد چرب را درمان کنید بهترین گزینه این است که همین امروز به سراغ رژیم مدیترانه‌ای بروید.
در مورد ویژگی‌های این رژیم مدیترانه‌ای در این مطلب کامل توضیح داده‌ایم.
لازم نیست از اسم رژیم مدیترانه‌ای وحشت کنید. زیرا قرار نیست دقیقا مانند مردم ساکن مدیترانه غذا بخورید. در این مطلب توضیح داده‌ایم که چطور می‌توانید به سبک ایرانی رژیم مدیترانه‌ای داشته باشید.
در نهایت یادتان باشد برای درمان کبد چرب به یک درمان پیچیده و عجیب نیاز ندارید. تنها تغییر سبک زندگی برای پیشگیری و درمان کبد چرب کافیست.
علاوه بر این در نظر داشته باشید که کبد محل متابولیسم بسیاری از مواد و ترکیبات خارجی است. بنابراین در صورت ابتلا به کبد چرب هیچ دارو شیمییایی، داروی گیاهی، دمنوش، مکمل و عرقیجات گیاهی را بدون مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه مصرف نکنید.
زیرا مصرف بسیاری از این ترکیبات تنها باعث فشار بیشتر به کبد می‌شود.
